24 oktober 2015
Synode
Tweemaal per jaar wordt er een synodevergadering van de IER-kerken gehouden. Deze keer is de bijeenkomst in Arapoti. Dat betekent dat onze gemeente de gastgemeente is en dat pastor Ilmo deze vergadering opent. Het kerkgebouw van Arapoti leent zich goed hiervoor. Buiten op de veranda worden de mensen ontvangen met koffie, thee, fris, broodjes, enz. In de zaal daaraan grenzend wordt de vergadering gehouden.
De leden van de synode komen uit de IER-gemeenten van Arapoti, Castrolanda, Carambei, Curitiba, Itararé, Nova Holanda, Ponta Grossa en Sao Paulo. Iedere gemeente wordt vertegenwoordigd door één of twee predikanten en enkele kerkenraadsleden. De kerken van Castrolanda en Carambei hebben naast een Braziliaanse pastor ook een Nederlands- en Braziliaanssprekende pastor. In Castrolanda is dat ds. Jan Hardeman die geboren is in Nederland, maar eerder tien jaar predikant is geweest in Carambei. In Carambei staat nu ds. Roberto Verburg die geboren is in Arapoti en in Apeldoorn Theologie heeft gestudeerd.
Hoewel ik niet de hele vergadering heb bijgewoond – deze wordt geheel in het Portugees gehouden – was het voor mij aardig even te proeven wat hier de lopende zaken zijn die de gemeenten bezighouden. Ik begreep uit de gesprekken dat de kerken van de drie Nederlandse koloniën de andere gemeenten als zendingsgemeenten hebben geadopteerd. Dit betekent dat er naast een financiële ondersteuning ook een geestelijke ondersteuning in de geloofslijn van de IER-kerken plaatsvindt. In de synodevergadering worden de visitaties besproken die zijn gebracht aan de verschillende gemeenten, waaronder ook de gemeenten van de kolonies zelf. Onderwerpen die aan de orde komen zijn: wordt door de pastor wel de catechesemethode volgens afspraak gebruikt? De afspraak is de methode van Anne de Vries te gebruiken. Ik hoorde dat men bezig is de kinderbijbel van Anne de Vries te vertalen. (Stiekem denk ik: ze zouden onze boeken ‘Leven met Toekomst’ eens moeten lezen. Deze methode geeft niet alleen Bijbelverhalen voor kinderen, maar ook exegese, stof voor leerkrachten op school, liederen, verwerkingsopdrachten en nog veel meer.)
Een andere gemeente wil geen zendingsproject meer zijn, maar zit financieel nog te moeilijk om zelfstandig verder te gaan. In een van de grotere steden heeft men meerdere IER-kerken waarvan de één arm is en de ander rijk. Deze gemeenten hebben er moeite mee te fuseren. Weer een andere gemeente heeft moeite haar eigen identiteit te bepalen, omdat zowel de Presbyteriaanse kerk als de IER-kerk zich roert. De vraag is: wil de IER-kerk hier iets nieuws starten? Het valt mij op dat zowel organisatorische als inhoudelijke zaken zijn die aan de orde worden gesteld.
Na afloop van deze vergadering word ik door het moderamen van de IER-kerken uitgenodigd voor een kort persoonlijk gesprek. Niet alleen de kerkenraad van Arapoti draagt de verantwoordelijkheid voor de nieuw binnengekomen predikanten, ook de synode geeft hiermee aan zich verantwoordelijk te voelen. Ik ben mij er heel goed van bewust dat ik de eerste vrouw ben die hier een predikantsplaats mag vervullen. Het is absoluut niet zo dat men mij dit laat voelen, maar als ik de rij predikantenfoto’s zie in de consistorie, dan komt het wel even heel dichtbij
Kerkdiensten
‘s Morgens worden er hier in de IER van Arapoti bijna alleen maar meer Portugese diensten gehouden. De kerk zit dan vol. Ik schat van zo’n twee- tot driehonderd mensen Deze diensten worden door Brazilianen en Hollanders bezocht. Inmiddels spreken de Nederlanders hier een aardig woordje Portugees. Zeker de kinderen die hier geboren zijn en op school als voertaal het Portugees gebruiken. En natuurlijk niet te vergeten het Braziliaanse personeel dat op Hollandse bedrijven werkt, heeft gemaakt dat men het Portugees redelijk tot goed beheerst.
Drie van de vier avonddiensten zijn in het Nederlands. Wanneer er een Portugese avonddienst wordt gehouden, is er ’s morgens een Nederlandse dienst in de consistorie. Deze consistorie-diensten worden bezocht door enkele ouderen die de Portugese taal nooit goed onder de knie hebben gekregen. Dat zijn er maar enkelingen meer. De tijd dat de IER-gemeente van Arapoti nog een Nederlandse predikant laat overkomen uit Nederland loopt op zijn laatste benen, lijkt mij. Hoewel? Ik merk duidelijk dat mijn aanwezigheid, én de aanwezigheid van Nederlandse predikanten vóór mij, erg op prijs wordt gesteld. Henk en ik voelen ons zeer welkom hier. En dat heeft niet alleen te maken met wie we zijn en hoe we in de gemeenschap staan. We worden gezien als mensen die komen met Gods Woord. Daar worden we respectvol naar behandeld. Afgelopen zondag had ik op ochtend een consistoriedienst. Er zaten achttien mensen in de consistorie. Dat voelde goed!
In dit soort diensten, veelal voor ouderen, lees ik met veel plezier uit de Bijbelvertaling van 1951 (NBG). Met deze Bijbel zijn de mensen in 1960 uit Nederland gekomen. En dat niet alleen, de mensen lezen hier nog elke dag uit de Bijbel. De Bijbeltaal is hen eigen, deze dragen ze met zich mee. En dat is merkbaar in de gesprekken. Veel Nederlanders komen zondags twee keer naar de kerk. Het doet ons goed ’s avonds zoveel bekende gezichten te zien. Ik tel dan ongeveer zo’n tachtig personen. Men zegt hier dat dit veel zijn. Of dat zo blijft? Het voelt nu in ieder geval goed. De mensen kennen de Bijbel en nemen hun geloofsleven serieus. Geregeld hoor ik iemand zeggen dat ze God ervaren in de keuzes die ze maken in het leven. De gesprekken tijdens de huisbezoeken inspireren mij tot het schrijven van preken, zodat we met elkaar hier een weg uitzetten...
