17 oktober 2015
De lomba’s van Arapoti
We hebben de eerste week al heel wat in ons klein witte autootje (VW-golfachtig type) in de directe omgeving rondgetoerd. Meerdere keren verzekerden we elkaar: dit is nu Arapoti. Dat het overgrote deel nog ver buiten ‘ons gebied’ lag, hadden we werkelijk niet kunnen vermoeden.
Henk Salamons, de voorzitter van onze kerkenraad, stelde voor ons een middagje mee te nemen de lomba’s te verkennen. Lomba’s, vroegen wij ons af? Wat mogen wij ons daarbij voorstellen? Het bleek dat er in ieder geval vier lomba’s zijn waar leden van onze onze gemeente wonen. We hoorden later dat er ook nog een vijfde lomba is en zelfs nog een zesde. En dan heb ik het nog niet eens over Rincao, Pisa, Lagoa, Nova Esperanca en andere gebieden, waar ook Hollandse boeren zijn neergestreken om daar hun bedrijf uit te oefenen. Een lomba is een enorme heuvelrug, waar tegen de hellingen producten als maïs, tarwe, haver, soja en rijst worden verbouwd. In het dal stroomt een rivier. Ook zagen we grote stukken land met dennen- en eucalyptusbomen voor de hout- en papierproductie, en natuurlijk grasland voor het vee.
Het zijn hier eigenlijk allemaal gemengde bedrijven: varkens, koeien, maar daarnaast ook akkerbouw. Ouders kopen voor hun kinderen grond, zodat ook zij weer een bedrijf kunnen beginnen. Op het eerste gezicht eigenlijk heel eenvoudig.
Karloo, onze zoon had vroeger een soortgelijke droom. Als tienjarige vond hij dat wij maar alvast één of twee kalfjes moest kopen, dan had hij rond de tijd dat hij volwassen was een begin van een veestapel. Hij wilde boer worden en zag zijn kans rijp. Later is dat wat bijgedraaid, maar dat gebeurt wel vaker in een mensenleven. Soms maar goed ook, want in Nederland liggen de kansen niet voor het oprapen.
Met vallen en opstaan is het veel boeren hier redelijk tot goed gegaan. De oogst was niet altijd geslaagd en soms spoelden er hele stukken grond weg als gevolg van hevige regenval. Maar daar werd al snel iets op gevonden: niet meer de grond omploegen voor het inzaaien, gewoon oogsten en daarna direct weer inzaaien. Dus geen gewroet meer in de grond.
Nu Henk en ik weten dat veel Hollandse boeren in de lomba’s wonen, hobbelen we met ons witte karretje soms één of twee keer per dag over de ‘foeilelijke reetjes’ van rode aarde. (Toon en Etienne, hierbij vergeleken was jullie reetje bij Drachtster Compagnie keurig.) De mensen hier laveren handig om de kuilen, gaten en bulten heen. Het is al zo gewoon, dat men niet eens meer denkt aan het dichten van kuilen of plaveien. De natuur gaat hier zijn gang, en eenmaal bij het eigen huis aangekomen, is alles anders. Sommige huizen zijn werkelijk paleisjes. Wat ons hier vooral aanspreekt, zijn de prachtig hoog opgetrokken overkappingen met een fantastisch uitzicht (nog mooier dan de vergezichten rondom Burdaard, hoewel ik daar de afgelopen tien jaar toch ook van ben gaan houden). De mensen zitten hier zowel ’s zomers als ‘ s winters buiten.
Een veranda
In 2010 brachten Hillie Visscher uit de gemeente van Burdaard en ik reeds een bezoek aan Arapoti. Waarschijnlijk is dat bezoek de aanleiding geweest van ons verblijf hier in Arapoti.
Wij werden in 2010 gastvrij opgenomen door Janneke en Arie de Jonge. Dat heeft toen veel indruk op mij gemaakt. Janneke is een keer of drie, vier met ons op en neer gereisd van Arapoti naar de gevangenis in Itaï. Zonder haar hadden we onze bezoeken daar nooit kunnen doen. Ik, en zeker ook Hillie en Jaap, zijn haar daar nog steeds enorm dankbaar voor. Wat een inzet en wat een liefde. En te bedenken dat de afstand – ongeveer 250 km. die we moesten afleggen – meer dan drie uur heen en meer dan drie uur terug was.
Deze week hebben Henk en ik Arie en Janneke een bezoek gebracht in het nieuwe huis aan de rand van de stad Arapoti. Hier zie je dan zo’n veranda waarvan wij in ons land alleen maar kunnen dromen. Janneke toonde ons haar prachtige tuin, waarin naar mijn idee al onze Hollandse kamerplanten in bloei stonden. Sprinkhanen beklommen de muur, een duif zat op het nest en een kolibrie zweefde in de garnalenplant van het ene bloemetje naar het andere
